ΛΑΡΙΣΑ 27/5/2013

Η μεταφορά αρμοδιοτήτων λόγω του «Καλλικράτη», οι αλλεπάλληλες τροποποιήσεις στον τρόπο κατανομής των ΚΑΠ που τον έκαναν ιδιαίτερα αδιαφανή και άδικο και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της απογραφής του 2011, μας οδήγησαν στην απόφαση να διερευνήσουμε έναν νέο τρόπο κατανομής των ΚΑΠ.

Η μεγάλη διαφορά που έχει η σημερινή μας προσπάθεια σε σχέση με παλαιότερες που έκανε η ΚΕΔΕ, είναι ότι παλαιότερα οι αυξήσεις των ΚΑΠ ήταν τόσες που μας επέτρεπαν ή να εξασφαλίζουμε μία ελάχιστη αύξηση για όλους τους δήμους ή τουλάχιστον να εξασφαλίζουμε ότι κανένας ΟΤΑ δεν θα λάβει μικρότερη επιχορήγηση από αυτή που έπαιρνε. Σήμερα, με μία μείωση των ΚΑΠ που ξεπερνάει το 55%, είναι φανερό ότι αυτό που πρέπει να εξασφαλίσουμε είναι κανείς να μην πάρει λιγότερα από αυτά που διασφαλίζουν την ελάχιστη λειτουργία του.

Η μελέτη του ελάχιστου κόστους λειτουργίας των δήμων ανέδειξε ένα μεγάλο θέμα. Το ελάχιστο κόστος λειτουργίας όλων των δήμων συνολικά, χωρίς το κόστος των ανταποδοτικών υπηρεσιών, ανέρχεται σε 2,6 δις ευρώ ενώ το ετήσιο δωδεκατημόριο που προβλέπεται να λάβουμε ανέρχεται σε 1,3 δις εκατομμύρια ευρώ. Παρατηρείται δηλαδή ένα χρηματοδοτικό έλλειμμα της τάξης των 1,3 δις ευρώ. Με βάση το άρθρο 102 του Συντάγματος είναι χρέος της κυβέρνησης να καλύψει το μεγαλύτερο μέρος του χρηματοδοτικού αυτού κενού.

Λόγω της δημοσιονομικής κρίσης η μείωση των κρατικών επιχορηγήσεων αποτελεί την εύκολη λύση μεταφοράς ελλειμμάτων από το κεντρικό κράτος στους Δήμους. Διατυπώνονται, πλέον με μεγάλη ευκολία, προτάσεις όπως το να εφοδιαστεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση με φόρους, να αναπτύξει το δικό της φοροεισπρακτικό μηχανισμό και κατ αυτόν τον τρόπο να πάψει να «ενοχλεί» την κεντρική διοίκηση.

Επαναλαμβάνουμε για μία ακόμη φορά. H φορολογική αποκέντρωση είναι πάγιος στόχος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ στην Ρόδο το 2005, η πρόταση για φορολογική αποκέντρωση προϋπέθετε ότι δεν θα επιβαρυνθούν οι πολίτες (μεταφορά φόρων, όχι πρόσθετοι φόροι) και συνδυαζότανε με έναν ισχυρό αναδιανεμητικό μηχανισμό μεταξύ των πρωτοβάθμιών ΟΤΑ.

Το σύστημα κατανομής των ΚΑΠ θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του τις τοπικές ιδιαιτερότητες, να είναι, όσο το δυνατόν, περισσότερο δίκαιο, να είναι διαφανές και αντικειμενικό και να προάγει την ορθολογική διαχείριση των δήμων.

<pΜε βάση τα παραπάνω θα πρέπει να πάρουμε υπόψη ότι:

1. Ο πληθυσμός θα συνεχίζει να παίζει σημαντικό ρόλο. Άρα δήμοι με αύξηση του πληθυσμού τους θα έχουν, μία όχι αναλογική αλλά, αύξηση των επιχορηγήσεων.
2. Είμαστε αναγκασμένοι να αντιμετωπίσουμε κάποιες ακραίες τιμές της απογραφής του πραγματικού πληθυσμού του 2011. Τις χαρακτηρίζω ως ακραίες γιατί δε σχετίζονται ούτε με τον μόνιμο ή νόμιμο πληθυσμό του 2011 ούτε όμως και με τον πραγματικό πληθυσμό του 2001. Οι αποκλίσεις αυτές οφείλονται, κατά κύριο λόγο, στη νέα μεθοδολογία καταγραφής του de facto πληθυσμού από την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Οι περιπτώσεις αυτές, που δεν ξεπερνούν τους πέντε δήμους, θα ενταχθούν στο σύστημα κατανομής με βάση το μέσο όρο των τριών απογραφικών πληθυσμών.
3. Δεν θα πρέπει να δημιουργήσουμε δημοσιονομικό σοκ σε δήμους. Έχουν ήδη υποστεί μία σημαντική μείωση των εσόδων τους. Μία επιπλέον υπέρμετρη μείωση θα δημιουργούσε ιδιαίτερα προβλήματα. Για το λόγο αυτό θα προβλεφτεί μία ανώτερη μείωση που μπορεί να υποστεί ένας δήμος.
4. Για να είναι ομαλή η μετάβαση στο νέο σύστημα κατανομής και να συνάδει με το πνεύμα του Συντάγματος, το κόστος των μεταφερομένων αρμοδιοτήτων που έχει εισαχθεί στον υπάρχοντα τρόπο κατανομής των ΚΑΠ, θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί τις συγκεκριμένες υπηρεσίες, στους συγκεκριμένους δήμους.
5. Θα υπάρξει ειδική μέριμνα για τους μικρούς ορεινούς και νησιωτικούς ΟΤΑ όπως και τους δήμους εκείνους που παρέχουν διοικητική υποστήριξη σε άλλους ΟΤΑ του νομού τους.

Για τους παραπάνω λόγους επιλέχθηκαν ως κριτήρια κατανομής, όπως εξάλλου ορίζει ο νόμος: Α) το Ελάχιστο Κόστος Λειτουργίας, β) γεωμορφολογικά (πληθυσμός, έκταση, νησιωτικότητα, ορεινότητα) και γ) διοικητικά (παροχή διοικητικής υποστήριξης, αριθμός των δημοτικών ενοτήτων, αριθμός των οικισμών)